Alerjik Hastalıklara Genel Bakış
Alerji, Yunanca ‘değişik iş veya değişik reaksiyon’ anlamına gelen bir kelime olup aşırı duyarlılık reaksiyonlarını anlatmak için kullanılmaktadır.
Alerjik hastalıklar; göz, deri, solunum ve sindirim sistemi gibi bir çok sistem ve organı etkilemektedir.
Alerjik hastalıkları ve bulgularını kısaca başlıklar halinde özetleyecek olursak;
1. Alerjik rinit (= saman nezlesi)
2. Alerjik konjonktivit
3. Alerjik bronş astması
4. Atopik dermatit
5. Ürtiker (kurdeşen) – anjioödem
6. Alerjik gastroenteropati
7. Anafilaksi
8. İlaç alerjisi
Genel Bulgular:
Alerjik rinit; (en sık görülen alerjik hastalık)
– Hapşırma, burun akıntısı (su gibi), burunda kaşıntı, tıkanıklık gibi bulgular olur.
Alerjik konjonktivit;
– Gözlerde kaşıntı, kızarıklık, sulanma şeklinde şikayetler vardır.
Ürtiker;
– Vücutta kaşıntı, deriden kabarık, kaşıntılı, kızarık lezyonlar gözlenir.
Anafilaksi;
– İç sıkıntısı, el ayasında ve ayaktabanında kaşınma, yaygın kaşıntı, tansiyon düşüklüğü ve şok, soluk borusunda şişme ve nefes darlığı en önemli bulguları olup ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Alerjik şikayetlerin; yer, mevsim(mevsimsel, yılboyu), çevre faktörleri ile ilişkisi, diğer aile üyelerinde benzer alerjik şikayetlerin (atopik bünye) görülmesi gibi özellikleri de önem taşımaktadır.
ALERJİK HASTALIKLARDA DERİ BULGULARI
Deride kaşıntı, pullanma, renk değişiklikleri, derinin kalınlaşması şeklinde karşımıza çıkan atopik dermatit, hem sık görülmesi, hem de gelecekte saman nezlesi ve astım gibi hastalıkların ön habercisi olması nedeniyle önemli bir alerjik hastalıktır.
Derinin ikinci önemli alerjik hastalığı ürtikerdir. Ürtiker, 3 haftadan kısa sure devam ederse akut ürtiker; 3 haftadan daha uzun süre devam ederse kronik ürtiker olarak incelenir. Yuvarlak veya oval, beyaz veya kırmızı şişlikler şeklinde karşımıza çıkar. Lezyonlar birkaç milimetreden birkaç santim büyüklüğüne kadar olabilir.
Ürtikerial lezyonlar genellikle 24 saat içinde kaybolurlar. Eğer 24 saatten fazla aynı yerde kalıyorsa vaskülit gibi farklı tanılar düşünülmelidir.
Angioödem ise göz kapaklarında, dudaklarda şişlik şeklinde karşımıza çıkar. Hafif ağrılıdır ve tipik olarak asimetriktir.
ALERJİK KONTAKT DERMATİT
Çeşitli ilaçlar, metaller, makyaj malzemeleri gibi pek çok nedene bağlı olarak genellikle 24-48 saat süren bir bekleme süreci sonrasında deriden kabarık, kaşıntılı, kızarık lezyonlar gelişir.
SOLUNUM SİSTEMİ ALERJİLERİ
Klinikte en sıklıkla görülen alerjik hastalıklar solunum yolunun alerjik hastalıklarıdır. Bunlardan saman nezlesi ve astım birlikte görülebileceği gibi ayrı ayrı birer hastalık olarak da karşımıza çıkabilir. Saman nezlesi olan hastaların büyük bir çoğunluğunda astım gelişebileceği unutulmamalıdır. Saman nezlesinde en çok burunda su gibi akıntı, tıkanıklık, hapşırık, kaşıntı gibi şikayetler görülmektedir.
Hastada saman nezlesi şikayetleri ile birlikte öksürük, hırıltı, nefes darlığı gelişmesi astımı düşündürmelidir. Astım solunum yollarının en ciddi alerjik hastalıklarından biridir.
GÖZ ALERJİLERİ
ALERJİK KONJUNKTİVİT
Gözlerde kaşıntı, kızarıklık, sulanma, batma gibi şikayetler vardır. Genellikle saman nezlesi ile birliktedir, şikayetler mevsimsel artış gösterebilir.
SİNDİRİM SİSTEMİ ALERJİLERİ
Besinlere bağlı alerjiler de ağız içi veya ağız çevresinde lezyonlar, ishal, kusma, burunda akıntı, deride şişlik kızarıklık, astım, ile karşımıza çıkabilir.
Sağlıklı günler dileğiyle…
Prof. Dr. Cengiz KIRMAZ
